Ndikimi i ilaçeve hyjnore në shërimin e sëmundjeve
Allahu i Lartësuar krijoi njeriun dhe organet e trupit të tij, duke i dhënë çdo organi formën dhe funksionin e tij të caktuar dhe të përsosur. Rrjedhimisht, kur organi humbet përsosmërinë e tij, ai ndien dhembje. Në të njëjtën mënyrë, Allahu ka krijuar zemrën, organin kryesor, në formë dhe funksion të përsosur. Edhe zemra, kur humbet përsosmërinë e saj, ajo ligështohet dhe preket nga sëmundje të ndryshme, si pikëllimi, dëshpërimi dhe ankthi. Kështu ndodh edhe me syrin, me veshin apo me gjuhën, kur ato humbasin funksionin për të cilin janë krijuar: ato humbin përsosmërinë e tyre.
Zemra është krijuar për të njohur Krijuesin e saj, për ta dashur Atë, për ta adhuruar Atë të Vetëm, për të qenë i kënaqur dhe për t‟u lumturuar me Të. Zemra është krijuar, gjithashtu, që të mbështetet tek Allahu, të dashurojë për hir të Tij, të urrejë për hir të Tij, të bëjë miq për hir të Tij, të armiqësohet për hir të Tij dhe për ta kujtuar Atë vazhdimisht. Zemra është krijuar për ta dashur Allahun më tepër se gjithçka e gjithkush, për të shpresuar tek Ai më shumë se te gjithçka e gjithkush, për t‟iu nënshtruar dhe për të respektuar Atë më shumë se gjithçka e gjithkush tjetër. Nuk shijohet gëzim, kënaqësi, lumturi e ëmbëlsi ndryshe, nëse nuk ke këto cilësi të zemrës, të cilat janë ushqim, shëndet e jetë për të. Kështu, kur asaj i mungon ushqimi, shëndeti dhe jeta, atëherë pikëllimi, dëshpërimi dhe vuajtjet do ta sulmojnë nga të gjitha anët dhe, përfundimisht, do ta pushtojnë.
Sëmundjet më të këqija të zemrës janë shirk-u, gjynahet, hutesa, shpërfillja e veprave që e kënaqin Zotin dhe të cilat Ai i do, mosmbështetja te Zoti, moslënia e çështjeve në dorën e Tij, mbështetja te dikush apo diçka tjetër veç Zotit, zemërimi me caktimet dhe gjykimet e Zotit, si edhe dyshimet e pasiguria në premtimet dhe paralajmërimet e Zotit.
Nëse e mendon mirë çështjen e sëmundjeve të zemrës, do të kuptosh se arsyet që ne përmendëm janë të vetmet që fshihen pas këtyre sëmundjeve. Kësisoj, ilaçi gjendet pikërisht në të kundërtat e tyre. Ne e kemi thënë edhe më lart se një sëmundje hiqet me të kundërtën e saj dhe se shëndeti ruhet duke përdorur atë gjë me të cilën trupi i njeriut është mësuar, në ndjekje të këshillave profetike.
Teuhidi hap portën e të gjitha të mirave, të gëzimit, lumturisë dhe kënaqësisë. Ai ia zbukuron jetën njeriut dhe e ndihmon atë që të jetojë në përputhje me ligjet e të Madhëruarit. Ndërsa pendimi, nga ana tjetër, nxjerr jashtë çdo faktor të dëmshëm, që i shkakton sëmundje zemrës. Teuhidi është gjithashtu dieta e zemrës kundra elementeve të dëmshme, sepse ai mbyll portën e të këqijave. Dera e të gjitha të mirave çelet me teuhidin, ndërsa pendimi dhe kërkimi i faljes mbyllin derën e të këqijave.
Doktorët e hershëm thoshin se, kushdo që dëshiron të gëzojë shëndet të mirë për trupin, duhet të konsumojë pak ushqime dhe pije, e kush dëshiron prehje për zemrën, le të largohet prej gjynaheve!” Ndërsa Thabiti ka thënë: “Shëndeti i mirë i trupit arrihet duke ngrënë sa më pak ushqim, mirëqenia e shpirtit kërkon sa më pak gjynahe, kurse pastërtia e gjuhës ka nevojë për sa më pak fjalë.” Mjeku i zemrave Abdullah ibn Mubaraku ka thënë:
Gjynahet shoh që zemra vrasin,
Kur i bën shpesh, sjellin poshtërim!
Në duan jetë, të mos i qasin,
të shkojnë larg tyre, në emigrim!
Gjynahet janë si helmi për zemrën: nëse nuk e shkatërrojnë atë, të paktën do ta dobësojnë. Por, kur zemra është e dobët, ajo nuk ka fuqinë e duhur ta luftojë sëmundjen.
Sëmundjet më të shumta të zemrës vijnë nëpërmjet kënaqjes dhe përmbushjes së dëshirave dhe qejfeve të saj, ndërsa distancimi prej tyre është ilaçi më i mirë i saj. Njeriu, në natyrën e tij, është injorant dhe i padrejtë. Për shkak se është injorante, vetja (nefs) mendon se ilaçi i zemrës është ndjekja e dëshirave të saj, ndonëse kjo rrugë e çon atë gjithnjë në shkatërrim të plotë. E për shkak se është e padrejtë, vetja nuk e pranon këshillën e mjekut të sinqertë. Kësisoj, kur vetes i paraqitet sëmundja, ajo e pranon atë, ndërkohë që, nga ana tjetër, ajo e refuzon ilaçin kur ai i këshillohet. Për shkak se vetja parapëlqen sëmundjen në vend të ilaçit, të cilin ajo përpiqet ta shmangë, atëherë vijnë e zhvillohen edhe mjaft sëmundje të tjera e, në këtë rast, doktori nuk është më në gjendje t‟i kontrollojë ato; rrjedhimisht, edhe ilaçi i tyre nuk mund të gjendet.
Por, sidoqoftë, e keqja më e madhe është se njeriu e shfajëson veten nga çdo gjë dhe, për të gjitha këto, ai fajëson fatin dhe Zotin e tij; në fillim heshturazi, e më pas duke e shprehur me gjuhë. Kur i sëmuri arrin në një gjendje të tillë, nuk ka më shpresa për shërim, veç nëse Zoti i tij dëshiron t‟i dhurojë një jetë të re, duke i mundësuar një mënyrë të mirë dhe efikase kurimi.
Kjo është arsyeja përse hadithi i Ibn Abasit, që flet për lutjen e Profetit (s.a.u.s.) në kohë fatkeqësie: “La ilahe il-l-Allahu, El Adhimul, Halim! La ilahe il-l-Allahu, Rabbul Arshil Adhim! La ilahe il-l-Allahu Rabbus-semauati seb‟i, ue Rabbul erdi, Rabbul Arshil kerim!” (Nuk ka të adhuruar tjetër veç Allahut, të Madhërishmit, Duruesit! Nuk ka të adhuruar tjetër veç Allahut, Zotit të Fronit madhështor! Nuk ka të adhuruar tjetër veç Allahut, Zotit të shtatë qiejve, Zotit të tokës, Zotit të Fronit të Nderuar!), përmban njëshmërinë e Allahut në adhurimin kushtuar Atij (La ilahe il-l-Allahu) dhe në zotërimin e Tij (Rabbus-semauati seb‟i, ue Rabbul erdi, Rabbul Arshil kerim), madhështinë e Tij (El Adhimu) dhe faktin që Ai është më Duruesi (El Halim). Këto dy cilësi të Tij (i Madhërishëm dhe i Duruar) tregojnë përsosmërinë e atributeve të gjithëmundshmërisë, mëshirës, bujarisë dhe faljes së Tij.
Në të njëjtin hadith flitet për zotërimin e Allahut në tokë, qiej dhe mbi Fronin e Tij, i cili është krijimi më i epërm dhe më madhështor se çdo krijesë tjetër. Pohimi se Allahu është Zotëruesi absolut lipset të ndiqet nga adhurimi i Tij si një Zot i Vetëm, duke dashur Atë më tepër, duke iu frikësuar njëmend vetëm Atij, duke shpresuar vetëm tek Ai, duke lavdëruar vetëm Atë dhe duke iu bindur vetëm Atij. Po ashtu, pohimi se Allahut i takon madhështia absolute, duhet të shoqërohet me pohimin e çdo lloj atributi absolut për Të dhe me mohimin e çdo barazie a ngjashmërie të krijesave me Të. Nëse pranon që Allahu është më i Durueshmi, atëherë duhet patjetër të pohosh se mëshira dhe butësia e Tij ndaj krijesave është gjithashtu e përsosur.
Kur zemra i njeh mirë këto fakte, asaj i ngjallet dëshira që t‟i plotësojë kushtet për të dashur Allahun dhe për të madhëruar Atë të Vetëm. Pas kësaj, ajo arrin të shijojë një ëmbëlsi e gëzim, me anë të të cilëve do të mposhtë ndjenjat e hidhërimit, ankthit dhe ligështisë. Dihet tashmë se kur një i sëmurë dëgjon apo sheh pranë diçka a dikë që e lumturon në zemër, trupi bëhet më i gjallë në luftën e tij ndaj sëmundjes. Atëherë, si mund të mohohet ndikimi që sjell në shpirt afërsia me Zotin ose kënaqësia që sjellin përkujtimi dhe lutjet drejtuar Atij që ka krijuar shpirtin dhe e mban gjallë atë?! Nëse i pikëlluari krahason gjendjen e tij të ngushtimit me kumtet e mrekullueshme që përmban dua-ja, do të kuptojë se fjalët e saj janë pikërisht ilaçi që shpëton zemrën nga depresioni, prandaj do ta zëvendësojë atë me ngazëllimin që shoqëron gëzimin dhe lumturinë. Vetëm ata që i kanë provuar të tilla ndjenja dhe vetëm ata që i kanë zemrat të mbushura me dritën e së vërtetës mund t‟i japin këtij argumenti vendin që meriton.
Pejgamberi (s.a.u.s.), kur e shqetësonte dhe e trishtonte ndonjë gjë, thoshte: “Ja Hajju, ja Kajjum! Bi rahmetike estegith!” (O i Përjetshëm Vetëjetues! Te mëshira Jote mbështetem!) Kjo lutje ka një ndikim të veçantë në largimin e pikëllimit.
El Hajju (i Përjetshëm) është një atribut që i përfshin të gjitha cilësitë absolute, ndërsa El Kajjum (Vetëjetues) nënkupton Atë që nuk ka nevojë për askënd e asgjë, por që çdo krijesë ka nevojë për kujdesin e Tij. Kësisoj, ky atribut ngërthen në vete veprat e përkryera të Allahut. Ja përse El Hajj dhe El Kajjum përbëjnë emrin më madhështor të Allahut. Ky emër është i tillë që, nëse e thërret Allahut me të, Ai do të përgjigjet, e nëse i lyp diçka, Ai do të ta japë.
Jeta e përkryer është e kundërta e sëmundjeve dhe e të metave. Banorët e Xhenetit nuk vdesin, nuk kalojnë në vuajtje a dëshpërim dhe nuk sëmuren kurrë. Nëse jeta ka një fund, ajo dëshmon për ekzistencën e mangësive në veprime dhe në aftësinë për të qenë i panevojshëm. Kësisoj, përjetësia përshtatet me panevojshmërinë e përhershme. I Përjetshmi (El Hajj) nuk ka asnjë të metë në Qenien e Tij, ndërsa Vetëjetuesi (El Kajjum) mund të bëjë gjithçka që dëshiron. Kjo është arsyeja që, po ta thërrasësh Allahun me emrin El Hajjul Kajjum, kjo ka për të dhënë një efekt të thellë në largimin e atyre gjendjeve që janë të kundërtat e jetës dhe të aftësisë.
Po në lidhje me këtë, Pejgamberi (s.a.u.s.) i lutej Allahut, duke e thirrur Atë “O Zoti i Xhibrilit, Mikailit dhe Israfilit!”, për ta udhëzuar në ato çështje të së vërtetës, rreth të cilave njerëzit ishin të përçarë. Le të bëhej kjo me vullnetin e Tij, pasi zemra jeton veç kur është e udhëzuar.
Tre engjëjt e përmendur në lutje janë përgjegjës për çështjet më të domosdoshme të jetës. Kështu, Xhibrili është përgjegjës për transmetimin e Shpalljes hyjnore, e cila është ushqimi i zemrave. Mikaili është përgjegjës për shiun, pa ujin e të cilit nuk jeton dot trupi, ndërsa Israfili është i ngarkuar të fryjë Surin, që do të lajmërojë ringjalljen e shpirtrave dhe rikthimin e tyre në trupat përkatës. Për këtë arsye, lutja drejtuar Allahut duke përmendur zotërimin e Tij mbi këta tre engjëj, të cilët janë përgjegjës për të gjitha llojet e jetës, ka një ndikim të veçantë në përmbushjen dhe arritjen e asaj që njeriu kërkon.
Po ashtu, nëse e thërret Allahun me emrin El Hajjul Kajjum, do të ketë një ndikim të veçantë në përgjigjen e lutjes dhe në largimin e sprovës. Në Sunen dhe në Sahih-un e Ebu Hatimit është një hadith merfu, që tregon se Pejgamberi (s.a.u.s.) ka thënë: “Emri më i madh i Allahut është në këto dy ajete: “Nuk ka të adhuruar tjetër me meritë përveç Tij; Ai është i Mëshirshmi, Mëshiruesi.” [Bekare, 163] Dhe: “Elif, Lam, Mim! Allahu! Nuk ka zot tjetër me meritë përveç Tij, El Hajjul Kajjum.” [Ali Imran, 1] Tirmidhiu thotë që ky është një hadith i saktë.
Përsëri në Sunen dhe në Sahih-un e Ibn Hibanit është hadithi i përcjellë prej Enesit, që tregon: “Njëherë, një burrë tha në lutjen e tij: Allahume inni eseluke bienne lekel hamdu, la ilahe ila ente, el mennanu, bediusemavati uel erdi, ja dhel xhelali uel ikram, ja hajju ja kajjumu! (O Allah! Unë po të lutem duke pohuar se veç Ty të takon falënderimi! Nuk ka të adhuruar me të drejtë veç Teje! Ti je Bujari (El Mennanu), Krijuesi i qiejve dhe i tokës! O Zotërues i lavdisë dhe fisnikërisë (Dhul Xhelali uel Ikram)! O i Përjetshëm Vetëjetues (El Hajjul Kajjum)!” Pejgamberi (s.a.u.s.), kur e dëgjoi, tha: “Ai e luti Allahun me emrin e Tij më të madh, me të cilin, nëse i lutesh, Ai të përgjigjet, dhe nëse i kërkon, Ai të jep!”
Kjo është arsyeja që, kur Pejgamberi (s.a.u.s.) i lutej Allahut, thoshte: “O Hajj, o Kajjum!”
Në Sunen-in e Ebu Daudit është rrëfimi që vjen nga Ebu Bekrah, se Pejgamberi (s.a.u.s.) ka thënë: “Lutja e atij që e ka goditur fatkeqësia dhe sprova është: “Allahumme! Rahmeteke erxhu! Fe la tekilni ila nefsi tarfete ajnin, ue aslih li she‟ni kul-lehu! La ilahe il-la Ente!” (O Allah! Në mëshirën Tënde shpresoj! Mos më lër të mbështetem në veten time as sa një pulitje sysh, dhe m‟i rregullo të gjitha çështjet! Nuk ka të adhuruar tjetër veç Teje!) Kjo lutje përmban thirrjen drejtuar Allahut, i Cili i ka në dorë të gjitha mirësitë. Ajo shpreh gjithashtu mbështetjen dhe varësinë e plotë tek Allahu, duke ia lënë të gjitha çështjet Atij. Ajo është një përgjëratë drejtuar Atij, për t‟u dhënë sukses çështjeve të robërve. Por në të përfshihet edhe lutja që Ai të mos e lejojë robin të mbështetet te vetvetja. Në fund, të gjitha këto lutje bëhen duke përmendur njëshmërinë e Tij. Çdonjëri nga këta elementë ka një ndikim të veçantë në largimin e pikëllimit.
Të njëjtin efekt ka edhe dua-ja tjetër që këshillonte Pejgamberi (s.a.u.s.) në raste fatkeqësie dhe sprove: “Allahu Rabbi! La ushriku bihi shejen!” (Allahu është Zoti im! Unë nuk shoqëroj asgjë e asnjë me Të!)
Për sa i përket hadithit të Profetit (s.a.u.s.), të përcjellë nga Ibn Mesudi, se: “Çdo rob të cilin e godet ndonjë trishtim apo ankth dhe thotë: „O Allah, unë jam robi Yt, biri i robit Tënd, biri i robëreshës Tënde! Qenia ime është në dorën Tënde! Vendimi Yt mbi mua sigurisht që do të ndodhë! Të drejta janë të gjitha caktimet e Tua për mua! Po të drejtohem me të gjithë emrat e Tu, me të cilët e ke emëruar Veten, apo të cilët i ke shpallur në Librin Tënd, apo të cilët ia ke mësuar ndonjë prej krijesave të Tua, apo të cilët i ke ruajtur në dijen Tënde të fshehtë: që ta bësh Kuranin pranverë të zemrës time, dritë të gjoksit tim, largues të trishtimit tim dhe heqës të ankthit tim!‟, Allahu i Lartësuar ka për t‟ia larguar trishtimin dhe ankthin, e ka për t‟ia zëvendësuar me gëzim.”
Ky hadith pra, përmban aq mësime prej dijes hyjnore dhe prej sekreteve të robërisë së Allahut, sa nuk ka libër që t‟i shpjegojë të tëra. Në të dëshmohet robëria e personit dhe robëria e babait dhe e nënës së tij ndaj Allahut. Aty dëshmohet se fati i robit është i tëri në duart e Allahut të Madhëruar dhe se Ai mund të bëjë me robin çfarë të dojë. Robi vetë nuk mund të bëjë ndonjë të mirë a ndonjë të keqe, nuk mund të jetojë ose të vdesë e nuk mund të ringjallet pa qenë Allahu. Kur njeriu është skllav i dikujt tjetër, kjo do të thotë që ai nuk zotëron asgjë, madje as veten; ai është i robëruar nën pushtetin dhe autoritetin e padronit të tij.
Në këtë lutje thuhet: “…Vendimi Yt mbi mua sigurisht që do të ndodhë! Të drejta janë të gjitha caktimet e Tua për mua!” Ky fragment përmban dy elemente kryesore të teuhidit. Së pari, ai pohon kader-in e Allahut dhe se caktimi i Tij patjetër që do t‟u ndodhë robërve të Tij, të cilët nuk kanë asnjë mundësi që t‟i shpëtojnë apo t‟i shmangen atij.
Vendimet dhe caktimet e Allahut janë gjithnjë të drejta; ato kurrë nuk përmbajnë padrejtësi për robin e Tij. Vendimet e Allahut përputhen gjithmonë me drejtësinë dhe butësinë. Padrejtësia është një e metë, e cila nënkupton nevojë ose varësi deri diku, injorancë dhe abuzim. Një sjellje e tillë nuk mund të jetë kurrë e Atij që ka dituri krejtësore për gjithçka, e Atij që nuk ka nevojë për asgjë e për askënd, ndërkohë që gjithkush dhe gjithçka ka nevojë për Atë; e Atij që është Gjykuesi më i drejtë i çështjeve. Asnjë pjesëz e caktimit të Allahut nuk mund të jetë pa urtësi dhe e papërkryer, ashtu si kurrë nuk mund të dalë jashtë pushtetit dhe vullnetit të Tij. Urtësia e Allahut është gjithëpërfshirëse, njëlloj si pushteti dhe vullneti i Tij, dhe kjo është arsyeja përse profeti Hud, kur populli i tij tentoi ta frikësonte me idhujt e vet, tha: “Unë kam dëshmitar Allahun, por dëshmoni edhe ju, se unë jam larg nga idhujt që ju i adhuroni në vend të Tij. Të gjithë ju bëni komplot kundër meje dhe mos më jepni afat aspak! Unë mbështetem tek Allahu, Zoti im dhe Zoti juaj. S‟ka asnjë gjallesë që të mos jetë nën pushtetin e Tij. Me të vërtetë, Zoti im është në rrugë të drejtë.” [Hud, 54-56]
Ky ajet tregon që, ndonëse Allahu ka në dorë gjithë fatin e robërve të Tij dhe bën çfarë të dojë me çështjet e tyre, Ai është “në rrugë të drejtë”, që do të thotë se Ai kurrë nuk cakton për ata diçka që nuk përmban në vetvete urtësi, drejtësi, dashamirësi dhe mëshirë.
Thënia e Profetit (s.a.u.s.): “Vendimi Yt mbi mua sigurisht që do të ndodhë!” përputhet me atë që thuhet në Kuran: “S‟ka asnjë gjallesë që të mos jetë nën pushtetin e Tij.” Ndërsa fjalia tjetër e hadithit: “Të drejta janë të gjitha caktimet e Tua për mua!” është e ngjashme me ajetin: “Me të vërtetë, Zoti im është në rrugë të drejtë.”
Më tej, Pejgamberi (s.a.u.s.) i lutej Allahut me të gjithë emrat e Tij, me të cilët Ai ka emëruar Veten, apo të cilët i ka shpallur në Librin e Tij, apo të cilët ia ka mësuar ndonjë prej krijesave të Tij, apo të cilët i ka ruajtur në dijen e Tij të fshehtë, pa ia treguar ndonjë engjëlli apo profeti. Kjo lloj lutjeje është një nga më të mirat dhe të dashurat për Allahun e, njëkohësisht, një nga më të frytshmet për robin, për sa i përket rezultatit që ai dëshiron të arrijë.
Më pas, Pejgamberi (s.a.u.s.) i kërkonte Allahut që ta bënte Kuranin për zemrën e tij ashtu siç është pranvera për krijesat. Ai e luste Allahun që ta bënte Kuranin ilaç për pikëllimin dhe dëshpërimin e tij, ashtu sikurse veprojnë barnat për të larguar sëmundjet e trupit, duke i ridhënë atij shëndetin e gjallërinë e humbur. Ai i kërkonte Allahut që t‟ia bënte Kuranin pastrues të ndryshkut dhe të papastërtive të zemrës. Nëse i sëmuri e përdor këtë recetë me sinqeritet në zemër, ajo patjetër që do t‟ia largojë plotësisht sëmundjen dhe do t‟ia zëvendësojë atë me shëndet, jetë e gjallëri.
Për sa i përket lutjes së Junusit në barkun e peshkut: “Nuk ka zot tjetër veç Teje! I dëlirë je Ti nga çdo e metë! Vërtet, unë jam i padrejtë!”, në të shprehet pranimi që i bën robi faktit se ai vetë është i padrejtë dhe gjynahqar, duke e bërë kështu lutjen një ilaç mjaft efikas kundra dëshpërimit, ankthit dhe pikëllimit. Ajo është një mënyrë tepër e suksesshme e afrimit tek Allahu, e cila garanton shpëtimin prej asaj gjëje që kërkon lutësi.
Teuhidi dhe lavdërimi i Allahut i pohon të gjitha aspektet e përsosmërisë së Tij, ashtu siç mohon çdo lloj të mete që tentohet t‟i mvishet Atij. Pranimi i padrejtësisë nga ana e robit nënkupton besimin e tij te ligji i Allahut dhe besimin te shpërblimi dhe ndëshkimi. Ky pranim e bën robin të tregohet i përulur dhe i penduar, duke e shoqëruar këtë me kërkim faljeje dhe me shprehje dobësie e robërie përpara Allahut të Madhëruar. Janë katër mënyra me anë të të cilave i kërkohet Allahut në këtë dua: deklarimi i teuhidit, lavdërimi i Allahut, pohimi i robërisë ndaj Tij dhe pranimi i gjynaheve nga ana e robit.
Për sa i përket hadithit me Ebu Umamen, ku mësohet lutja: “O Allah! Unë kërkoj mbrojtje tek Ti prej ankthit (për të ardhmen) dhe trishtimit (për të kaluarën)! Të kërkoj mbrojtje prej pamundësisë dhe plogështisë! Të kërkoj mbrojtje prej frikës dhe koprracisë! Të kërkoj mbrojtje nga pesha e borxhit dhe nga çdo gjë që i nënshtron dhe i mposht burrat!” Në këtë lutje, i kërkohet mbrojtje Allahut nga tetë gjëra, të cilat qëndrojnë përballë njëra-tjetrës, dy e nga dy: ankthi dhe pikëllimi, pamundësia dhe plogështia, frika dhe koprracia, pesha e borxhit dhe nënshtrimi nga burrat. Kështu, kur zemra përballet me diçka të urryer, kjo do të jetë ose diçka që pritet të ndodhë në të ardhmen, e cila shkakton ankth, ose diçka që ka ndodhur në të shkuarën, e cila e pikëllon njeriun dhe mund të ndikojë në interesat themelore të tij. Kur dikush nuk i arrin interesat e veta jetike, kjo ndodh sepse atij i mungon ose aftësia dhe mundësia, ose vullneti e dëshira për të arritur atë që duhet. Nëse dikush nuk është i dobishëm për të tjerët ose për veten, kjo ndodh sepse ai është ose frikacak (nuk ka kurajë) ose është koprrac, që nuk dëshiron të shpenzojë e të japë nga pasuria e vet. E nëse dikush bie nën zgjedhë, kjo mund të ndodhë ose prej borxheve të tij, në mënyrë të vullnetshme, ose prej njerëzve të padrejtë, në mënyrë të dhunshme. Siç shihet pra, lutja e mësipërme është një kërkim mbrojtjeje prej çdo lloj të keqeje.
***
Kërkimi i faljes ka një ndikim të thellë në largimin e dëshpërimit, ankthit dhe depresionit. Ky është një fakt i pranuar gjerësisht nga të urtët e çdo lloj populli. Arsyeja është se gjynahet sjellin gjithmonë ngushtim, frikë, trishtim dhe sëmundje në zemër. Pasi kalon një periudhë, ata që kryejnë rregullisht gjynahe nisin e velen e iu mërziten ato. Më tej, ata i shtojnë këto mëkate, duke menduar se ashtu do të largojnë depresionin dhe zbrazëtinë që ata ndiejnë, siç ka thënë njëri prej tyre:
Me qejf e piva të parën gotë,
Të dytën ankthi e mbushi plot.
Atëherë, kur pasojat e gjynaheve në zemër qenkan të tilla, ilaçi i vetëm për të është pendimi dhe kërkimi i faljes prej Allahut.
***
Për sa i përket namazit, ai ka një rol të veçantë në qetësimin dhe prehjen e zemrës. Jo vetëm kaq, por ai e forcon atë dhe i sjell gëzim asaj. Namazi është lidhja e zemrës dhe e shpirtit me Allahun. Me afrimin më të madh tek Allahu, me përkujtimin që i bën Atij, me kënaqësinë e të folurit me Të, me qëndrimin në këmbë para Tij, me përdorimin e të gjithë trupit dhe energjisë së robit, namazi bëhet ngazëllimi i zemrës dhe i shpirtit.
Nëpërmjet namazit shprehet në mënyrë të drejtë robëria e çdo organi dhe gjymtyre, ndërsa zemrën e çliron nga angazhimi ndaj krijesave dhe ndaj marrëdhënieve e bisedave me to. Kësisoj, vëmendja e zemrës dhe e gjymtyrëve përqendrohet te Zoti dhe Krijuesi, duke qenë gjithashtu të mbrojtura nga pështjellimi që shkakton armiku (Shejtani) i tyre. Kjo është arsyeja përse namazi është një nga recetat dhe ushqimet më të mira, por ai vlen vetëm për ato zemra që janë të shëndetshme. Ndërsa me zemrat e sëmura ndodh njëlloj si me trupat e sëmurë: atyre nuk u vjen për shtat dhe nuk e shijojnë ushqimin e mirë.
Namazi është një nga mënyrat më të volitshme për të fituar të mirat e kësaj bote dhe të botës tjetër, si edhe për t‟u ruajtur nga të këqijat e kësaj bote dhe të tjetrës. Ai i frenon njerëzit nga kryerja e gjynaheve, shëron sëmundjet e zemrës, të mbron nga sëmundjet e trupit, ndriçon zemrën dhe fytyrën, gjallëron gjymtyrët dhe shpirtin, sjell riskun prej Allahut, largon padrejtësinë, ndihmon të dhunuarit, mposht epshet e zemrës, ruan të mirat e begatitë, largon vuajtjet, sjell mëshirën, zbut fatkeqësitë dhe ndihmon kundra shumë sëmundjeve që prekin organet e brendshme.
Në Sunen-in e tij, Ibn Maxhe citon rrëfimin e Ebu Hurejrës, të sjellë nga Muxhahidi: “Njëherë, kur isha duke fjetur, Pejgamberi (s.a.u.s.) më pa tek rënkoja nga një dhembje në bark. Ai më tha: “O Ebu Hurejre! A ke shqetësime nga barku?” – “Po”, – i thashë unë. Atëherë, ai më tha: – “Ngrihu dhe falu, se namazi është ilaç!”
Është thënë, gjithashtu, se këto fjalë nuk ishin të Profetit (s.a.u.s.), por të Ebu Hurejrës, që ia ka thënë Muxhahidit, dhe kjo duket më pranë së vërtetës.
Nëse zemra e ndonjë mjeku hipokrit nuk kënaqet me gjithë këto fakte, atëherë ne mund të flasim me të me terma mjekësorë. Ne i themi atij se namazi është ushtrim për trupin dhe shpirtin. Ai përbëhet nga disa pozicione, si: qëndrimi në këmbë, në ruku, në sexhde apo ulur, si edhe nga lëvizjet mes këtyre pozicioneve, gjatë të cilave përdoren thuajse të gjitha nyjet e trupit. Përveç kësaj, namazi vë në lëvizje edhe pjesën më të madhe të organeve të brendshme, si stomakun, zorrët e çdo organ tjetër që është përgjegjës për ushqimin dhe tretjen.
E kush mund ta mohojë se këto lëvizje e forcojnë trupin, sidomos kur gjatë namazit merr pjesë fuqimisht e i përqendruar edhe shpirti? Nuk ka dyshim se, në këtë rast, trupi do të forcohet dhe dhembja do të largohet.
Sëmundja e hipokrizisë dhe e refuzimit të mesazhit të pejgamberëve, duke parapëlqyer më mirë mohimin, nuk ka shërim tjetër përveç Zjarrit. Allahu thotë: “Prandaj Unë ju kam tërhequr vërejtjen me një Zjarr që flakëron, ku do të hidhet vetëm më i keqi, që ka mohuar dhe është larguar nga besimi.” [Lejl, 14-16]
***
Për sa i përket ndikimit të xhihadit në largimin e dëshpërimit dhe ankthit, kjo tashmë është e provuar qartë. Kur zemra detyrohet që të tolerojë rritjen, përhapjen dhe mbizotërimin e së keqes, atëherë rritet edhe pikëllimi, dëshpërimi, frika dhe ankthi i saj. Por, nëse shpirti del të luftojë në rrugë të Allahut, atëherë Allahu ia kthen dëshpërimin dhe pikëllimin në lumturi dhe forcë. Allahu thotë: “Luftojini ata, në mënyrë që Allahu t‟i ndëshkojë me duart tuaja, t‟i poshtërojë ata, t‟ju japë fitoren kundër tyre, t‟i shërojë zemrat e njerëzve besimtarë dhe t‟i largojë mëritë nga zemrat e tyre. Allahu ia pranon pendimin atij që do.” [Teube, 14-15]
Nuk ka vepër më të mirë për të larguar brengat, trishtimet, ankthin dhe frikën sesa xhihadi.
Allahu na ndihmoftë!
Për sa i përket efektit të thënies: “La haule ue la kuuete il-la bil-lah!” (Nuk ka ndryshim të gjendjes dhe nuk ka forcë ndryshe, por veçse me ndihmën e Allahut!), në largimin e depresionit, ky është një fakt, sepse në këto fjalë, të gjitha çështjet, e gjithë fuqia dhe pushteti i njihen Allahut të Madhëruar. Ato shprehin dorëzimin e çdo çështjeje tek Allahu, pa i mohuar Atij epërsinë ndaj gjithçkaje dhe duke ia njohur vetëm Atij aftësinë dhe fuqinë për të ndryshuar diçka, qoftë në qiej apo në tokë. Asgjë nuk mund të jetë më e mirë se këto fjalë, në këtë aspekt.
Thuhet se nuk ka engjëll që zbret nga qielli apo që ngjitet lart e që nuk thotë: “La haule ue la kuuete il-la bil-lah!”
Së fundmi, këto fjalë kanë një ndikim tepër të madh në dëbimin tutje të shejtanëve. Allahu na ndihmoftë për çdo të mirë dhe na ruajtë nga çdo e keqe!
