Vetëmashtrimi për këto shkaqe
Hapi i dytë: Duhet pasur kujdes nga mashtrimet e shpirtit kur është fjala për këto shkaqe. Kjo është një gjë shumë e rëndësishme.
Çka do të thotë kjo?
Njeriu e di që mëkatet dhe pakujdesia janë të dëmshëm në këtë dhe botën tjetër. Mirëpo, shpirti e lajthitë që të mbështetet në faljen e Allahut të lartësuar dhe kalimit përtej mëkatit në disa arsye; në shtyrjen e pendimit dhe kërkimit të faljes për mëkate; në kryerjen e disa gjëra të mira; në dijen; në thirrjen në përcaktim; në dukuri të ngjashme apo në ndjekjen e njerëzve të rëndësishëm…
Shumë njerëz mendojnë se mund të bëjnë çfarë të duan dhe mandej të thonë: Kërkoj falje nga Allahu (Estagfirullah) dhe kësisoj të zhduket mëkati.
Një nga njerëzit i cili merret me fikh më ka thënë: “Unë bëj gjithçka e mandej them: I Lartësuar qoftë Allahu, Atij i takon Falënderimi (Subhanallahi ve bi hamdihi) njëqind herë, pas çkafit gjithçka më falet. Sepse, i Dërguari ka thënë: Ai i cili gjatë një dite thotë: I Lartësuar qoftë Allahu, Atij i takon Falënderimi njëqind herë, do t’i fshihen mëkatet po qofshin ato sikur shkuma e detit.”
Një Mekeli më ka thënë: “Kur bëjmë mëkat, ne lahemi, bëjmë tavaf përreth Qabes dhe të gjitha mëkatet na falen.”
Një njeri tjetër më ka thënë: “Besnikërisht përcjellët transmetimi nga i Dërguari që ka thënë: “Kur robi bën mëkat dhe thotë: Zot, kam bërë mëkat — më fal! Allahu di t’i thotë: Robi im e di që ka Zotërues, i cili falë mëkatet dhe dënon për shkakun e tyre. Ja, ia fal dhe të bëj çfarë të dëshiroj… Unë nuk dyshoj që e kam Zotin që falë mëkatet dhe që dënon për to…”
Ky lloj i njerëzve ngushëllohet me dispozitat pozitive…
Në to mbështetet dhe me të dyja duart i mbanë. Kur e pranon kritikën për shkak të mëkateve të tij dhe të teprimit në to, të ofron shumë dëshmi për gjerësinë e mëshirës së Allahut dhe faljes si dhe shpresën për falje. Të padijshmit këtë e kuptojnë në mënyrë shumë të çuditshme dhe interesante. Njëri thotë:
Bëj sa më shumë mëkate që mundesh,
sepse dije që vjen te më Fisniku.
Disa nga ata thonë që mosbërja e mëkateve është edhe nënçmim i gjerësisë së faljes së Allahut të lartësuar.
të tjerët shkojnë aq larg sa thonë që mosbërja e mëkateve është krim ndaj faljes së Allahut dhe nënçmim ndaj Tij.
Muhamed ibën Hazmi (Allahu e mëshiroftë), thotë: “Kam dëgjuar se si disa nga këta njerëz në lutje thonë: O Zot, strehohem te ti nga mosgabueshmëria.”
Disa nga ky grup i magjepsur kërkojnë arsyetim në teorinë për detyrimin njerëzve dhe se njeriu nuk ka alternativë por është i detyruar të bëj mëkate.
Disa mashtrohen me teorinë e murxhive sipas së cilës besimi është në zemër dhe në të nuk bëjnë pjesë veprat. Sipas kësaj teorie, besimi i kriminelit më të madh është i barabartë me besimin e Xhibrilit dhe të Mikailit.
Disa mashtrohen me dashurinë ndaj të varfërve, shehlerëve dhe të devotshmëve si dhe vizitën e varrezave të tyre, këndimit të duave nëpër ato vende, kërkimin e ndërhyrjes së tyre tek Allahu dhe thirrjen në meritat e tyre dhe autoritetin tek Allahu.
Disa mbështeten në paraardhësit e tyre dhe baballarët që kanë autoritet dhe rëndësi tek Allahu. Ata, siç besojnë, do të angazhohen për këta gjithnjë derisa të mos i lirojnë. Këtë e shohim në kohën e sotme te sundimtarët dhe te mbretërit. Besojnë se ata u falin mëkatet e fëmijëve dhe familjarëve të tyre të afërt dhe të njerëzve të dashur. Kur dikush nga ata bie në situatë të vështirë, babai apo gjyshi e shpëton me ndihmën e autoritetit që e gëzon te sundimtari.
Disa mendojnë që Allahu nuk ka nevojë të dënoj. Ekzekutimi nuk e rritë pushtetin e Tij, dhe as mëshira nuk zvogëlon atë pushtet dhe atë pasuri.
Ata thonë: “Ne domosdoshmërish na nevojitet mëshira e Allahut! Pasuria e Tij është e pakufishme. Njeriu i cili në posedim ka një lum të madh sigurisht nuk do ta refuzoj varfanjakun e lodhur dhe të etur. Allahu është më bujar dhe më i mirë; falja nuk i bën keq asgjë, ndërsa dënimi nuk ia pakëson atë që e posedon.”
Disa gabimisht kishin kuptuar thelbin e disa ajeteve Kuranore dhe haditheve të Dërguarit (paqja dhe lavdërimi i Allahut qoftë mbi të), dhe kësisoj pasivisht shpresojnë për faljen…
Kësisoj në interpretimin e ajeteve:
“E Zoti yt do të japë ty, e ti do të kënaqesh!”, thanë: Allahu nuk dëshiron që askush nga umeti i tij të digjet në zjarr.
Kjo është lajthitja dhe gënjeshtra më e madhe për Allahun dhe të Dërguarin e Tij. I Dërguari i Allahut është i kënaqur me atë me çka është i kënaqur Zoti i Tij…
E dimë që i Dërguari predikon dënimin për: dhunuesit, kundërvajtësit, mashtruesit dhe mëkatarët e pandreqshëm. Ruana Zot që i Dërguari i Tij të dëshiroj atë që nuk e dëshiron Zoti i Tij.
Disa mbështeten në ajetin:
“Allahu i falë të gjitha mëkatet…” dhe kësisoj bien në lajthitje të madhe.
Shirku nuk bën pjesë në këtë ajet, ndërsa ai është thelbi dhe koka e të gjitha mëkateve. Të gjithë pajtohen se ky ajet ka të bëj me ata që pendohen. Pra, me atë që Allahu ua falë mëkatet të gjithë atyre që pendohen, pa marrë parasysh se çfarë të jenë ato. Sikur ky ajet të kishte të bënte me ata që nuk janë penduar, atëherë ajetet për kërcënimet do të humbnin çdo kuptim, si dhe hadithet për besimtarët që do të nxjerrën nga zjarri për shkak të ndërmjetësimit të Dërguarit.
E tërë kjo është mungesë e njohurive dhe të kuptuarit të këtyre njerëzve. Allahu në këto ajete flet përgjithësisht, ashtu që na është e qartë se kanë të bëjnë me pendimtarët. Më detajisht për këtë flitet në ajetin:
“S’ka dyshim se Allahu nuk falë (mëkatin) t’i përshkruhet Atij shok, e përpos këtij mëkati i falë kujt do…”
Këtu shihet që Allahu nuk do ta fal shirkun (idhujtarinë). Sikur ajeti i mëparshëm të kishte të bënte me pendimtarin, atëherë i Lartëmadhërishmi nuk do të bënte dallim mes shirkut dhe mëkateve të tjera.
Disa e kishin interpretuar gabimisht ajetin:
“O ti njeri, po ç’të mashtroi ty kundrejt Zotit tënd që është bujar e i urtë?”
Disa thonë që vetë ajo bujari i ka lajthitur, ndërsa disa që i lajthituri është frymëzuar nga argumenti. Ky vërtetë është bilanc i shëmtuar i mosdijes. Ata i ka lajthitur shejtani dhe shpirti që i nxitë në të keqën, padijen dhe kërkesat…
I Lartëmadhërishmi shton fjalën “fisnik”, e ai është Zoti, i respektuar dhe dinjitoz që nuk guxon të jetë mjet i lajthitjes apo i lënies anash. Ky njeri i mashtruar, mashtruesin e ka vendosur në vend të gabuar dhe është mashtruar nga ajo nga e cila nuk është dashur të mashtrohej.
Gabimisht janë interpretuar edhe ajetet:
“Që aty nuk hyn tjetër, pos atij që është më i prishuri.”;
“… të përgatitur për jobesimtarët…”
Ky njeri i mashtruar ka harruar ajetin:
“Unë u kam tërhequr vërejtjen për zjarrin të ndezur fort.”
Këtu mendohet vetëm në një nga shumë zjarret në humnerat e xhehenemit. I Lartëmadhërishmi nuk kishte thënë se nuk do të hyjnë në to, por se atyre nuk do t’u eksponohen, që nuk është e njëjtë. Ekspozimi është më i detajuar se sa hyrja. Ndërsa mohimi i të detajuarës nuk do të thotë negacion të së përgjithshmes. Përveç kësaj, po sikur ky njeri i mashtruar t’i kishte shikuar ajetet vijuese, do ta vërente që ai nuk bën pjesë në atë grup dhe se nuk është e sigurt që do të mbrohet nga zjarri.
Për xhehenemin thuhet se është përgatitur për mosbesimtarët:
“Dhe ruajuni zjarrit, i cili është përgatitur për jobesimtarët!”
Ndërsa për Xhenetin se është përgatitur për të devotshmit:
“Nxitoni drejt faljes së gjynaheve nga Zoti juaj dhe Xhenetit, hapësira e të cilit është sa qiejt e Toka dhe që është përgatitur për të devotshmit.”
Kjo nuk do të thotë se në Xhehenem nuk do të hyjnë, pos mosbesimtarëve, edhe mëkatarët dhe tiranët, ndërsa në Xhenet, pos besimtarëve edhe njerëzit që në zemër do të kenë një fije besimi, ndërsa në jetë nuk kanë bërë asnjë vepër të mirë. Disa arsyetojnë gjetjet në agjërimin e ditës së Ashurës dhe ditës së Arafatit. Ata thonë: Agjërimi i ditës së Ashurës i fshin mëkatet e bëra në mbetjen e vitit…
Agjërimi i ditës së Arafatit vjen si shtesë në këtë. Këta njerëz të magjepsur nuk e dinë që agjërimi i muajit të Ramazanit dhe falja e pesë namazeve ditore janë më të rëndësishëm se sa agjërimi i ditës së Arafatit apo ditës së Ashurës. Këto ditë fshijnë mëkatet që kanë ndodhur në mbetjen e vitit nëse nga ajo heqim mëkatet e mëdha. Muaji Ramazan dhe namazi i xhumasë nuk mund t’i fshijnë mëkatet nëqoftëse ai njeri nuk heqë dorë nga mëkatet. Vetëm me këto dy gjëra mund të fshihen mëkatet e vogla.
Si mundet që agjërimi vullnetar të fshijë çdo mëkat të madh që njeriu vazhdimisht e bën dhe për shkak të cilit nuk pendohet?
Kjo është e pamundur, megjithëse nuk mund të mohohet që agjërimi i këtyre dy ditëve fshinë të gjitha mëkatet e bëra gjatë atij viti, pa dallim. Kjo bën pjesë në informacione për premtimet që kanë kushte dhe pengesa. Kësisoj, bërja e vazhdueshme e mëkateve të mëdha është pengesë për falje, siç është muaji Ramazan, pesë namazet ditore dhe shmangia e mëkateve të mëdha që ndikojnë në fshirjen e mëkateve të vogla. Allahu i Madhërishëm thotë:
“Nëse largoheni prej mëkateve të mëdha, të cilat u janë të ndaluara, Ne ju shlyejmë mëkatet e vogla dhe ju fusim në një vend të ndershëm…”
Nga ky ajet e shohim që ekzistimi i shkakut të caktuar të fshirjes së mëkateve nuk do të thotë se ai mëkat nuk mund të bashkohet me shkakun tjetër në atë proces. Përkundrazi, sa më shumë të ketë shkaqe dhe faktorë, efekti është më i fuqishëm dhe më komplet.
Ka njerëz që mbështeten në hadithin të cilin i Dërguari (paqja dhe lavdërimi i Allahut qoftë mbi të), e transmeton nga Zoti i Tij: ‘Unë gjithmonë do të veproj sipas mendimeve optimiste të robit Tim. Prandaj, le të mendoj gjithmonë mirë për Mua.”
Nuk ka dyshim që optimizmi vjen me bamirësinë. Bamirësi ka mendim të mirë ndaj Zotit të Tij dhe e pret shpërblimin e Tij dhe plotësimin e premtimit. Ai beson që Allahu do ta pranoj pendimin e tij. Ndërsa mëkatari i cili vazhdimisht bën mëkate të mëdha, padrejtësi dhe krime, gjithsesi është i penguar nga të zezat e mëkateve që ka bërë, zullumi dhe harami që me optimizëm të llogaritë në falje. Errësira e padrejtësisë dhe mendimi i bukur kurrsesi nuk mund të shkojnë së bashku. Mëkatari është i braktisur në atë masë sa i ka mëkatet e mëdha.
Ndërsa optimisti më i madh është ai i cili është më i nënshtruari ndaj Zotit të vet, siç ka thënë Hasan el-Basri (Allahu e mëshiroftë): “Besimtari ka mendim të mirë për Zotin e tij prandaj përpiqet që të bëj mirë. Mëkatari nuk ka shpresë në faljen e Allahut, prandaj nuk bën mirë.”
Si mundet ai që e fyen Allahun të pres diçka të mirë prej Tij?
Ai bën gjëra që nuk janë të pëlqyeshme për të dhe nxitë mallkimin dhe zemërimin e Tij. Me pakujdesi sillet me të drejtat e Tij dhe ndalesat i shkel në mënyrë të pashembullt.
Si mund të shpresoj ai që është armik i Allahut, ai që ia ka shpallur luftë, ai që lufton kundër robërve të tij besnik duke u vendosur në anën e armiqve?
Ata njerëz mohojnë vetitë e tij të Lartësuara dhe mohojnë atë se si e ka përshkruar vetveten dhe se si e paraqet i Dërguari i Tij. Në mosdijen e vet shkojnë aq lartë sa që besimin në vetitë e Tij e konsiderojnë mashtrim dhe mosbesim.
Si mund të ketë mendim të mirë Allahu për atë që konsideron se Ai nuk flet, nuk urdhëron, nuk ndalon, nuk është i kënaqur dhe nuk zemërohet?
Ndërsa i Madhërishmi për atë që dyshon në lidhjen e shqisave të Tij me disa imtësi:
“Mendimi juaj i gabuar, të cilin e patët ndaj Zotit tuaj, është ai që ju shkatërroi dhe tani jeni më të dëshpëruarit.”
Këta njerëz, duke menduar që Allahu nuk e di të shumtën e asaj që e mendonin ata, kishin bërë padrejtësi ndaj Zotit të tyre. Ky mendim i kishte shkatërruar. Kësisoj do të pësoj secili që mohon vetitë e Tij të lartësuara dhe atributet dinjitoze duke e përshkruar asisoj siç nuk i ka hije. Nëqoftëse, rastësisht, një njeri i tillë mendon që do të hyj në Xhenet, ky do të ishte vetëmashtrim i njëjtë, vetëlajthitje dhe nxitje e shejtanit, e kurrsesi mendim i mirë për Zotin.
Duhet t’i kushtojmë rëndësi këtij momenti dhe ta kuptojmë tërë rëndësinë e tij. Të shohim se si në zemrat e besimtarëve grumbullohet vetëdija për takimin me Allahun e lartësuar dhe vetëdija për atë se Allahu dëgjon fjalimin e tij dhe i sheh lëvizjet që i bën ai; t’i njoh fshehtësitë e Tij dhe veprimet publike dhe se asgjë nuk e ka të fshehur. Është i vetëdijshëm që do të qëndroj para Tij dhe se do të pyetet për çdo veprim.
Atëherë, si mundet dikush që nuk pushon me mëkate, që shkel urdhrat e Tij dhe të drejtat të pres ndonjë të mirë nga Ai?
Vallë, a nuk është ky vetëmashtrim dhe shpresë e kotë?
Ebu Umame Sehl ibën Hanif (Allahu qoftë i kënaqur me të), tregon: “Hyra me Urve ibën Zubejrin tek Ajsheja (Allahu qoftë i kënaqur me të), dhe ajo na tha: Po të kishit pasur mundësi ta shihnit të Dërguarin e Allahut në sëmundjen e tij! Tek unë i kishte gjashtë apo shtatë dinarë, më urdhëroi t’i ndaja, por për shkak të dhimbjeve të tij harrova ta bëja atë. Allahu e shëroi, dhe më pyeti për ata dinarë. I thashë që për shkak të dhimbjeve që kishte i kisha harruar t’i shpërndaja. Ai m’i kërkoi. Ia lëshova në dorë, e ai tha: Çka mund të pritet nga i Dërguari i Allahut kur me vete i ka këto?”
Në versionin tjetër thuhet: “Çka mund të pres Muhamedi nga Zoti i tij kur pranë vetës ka këto?”
O, Allah! Çfarë mund të presin mëkatarët e mëdhenj kur te vetja shohin atë që pa të drejtë e kanë marrë nga njerëzit?
A mund t’u ndihmosh ashtu që do të thonë: Kishim mendim të mirë për Ty…
A do t’i shpëtoj kjo nga dënimi mëkatarët dhe dhunuesit?
Pra, njeriu mund të bëj çfarë të dëshiroj dhe t’i shkel ndalesat e Tij dhe mendimi i mirë do ta shpëtoj nga Zjarri! Qoftë i madhëruar Allahu!
Deri në çfarë shkalle mund të arrij mashtrimi!?
Ibrahimi (paqja dhe lavdërimi i Allahut qoftë mbi të), i tha popullit të vet:
“A në vend të Allahut doni zota të trilluar? Çka është mendimi juaj ndaj Zotit të botëve?”
Pra, si mendoni, si do të veproj Allahu me ju, ndërsa gjëra të tjerë keni adhuruar?
Kush e analizon më detajisht këtë temë mund të konkludoj se mendimi i mirë ndaj Allahut apo optimizmi, në realitet, është vetëm një vepër. Sepse, njeriun në vepra të mira e shtynë pikërisht mendimi i mirë ndaj Zotit të tij, shpresa në shpërblimin e Tij dhe pranimi i asaj vepre. Iniciues i veprave të mira është mendimi i mirë. Duke pasur mendim të mirë, njeriu bën mirë.
Përndryshe, mendimi i mirë me pasimin e epsheve është dobësi, siç thuhet në transmetimin të cilin e shënon Tirmidhi dhe Musnedi përmes Shedad ibën Evsit (Allahu qoftë i kënaqur me të), nga i Dërguari (paqja dhe lavdërimi i Allahut qoftë mbi të):
“Mendjemprehtë është ai që e korrigjon vetveten dhe punon për botën e ardhshme. I dobët është ai njeri që i ndjek dëshirat e shpirtit të vet dhe shpreson në Allahun.”
Sidoqoftë, optimizmi dhe shpresa janë rezultat i veprave që na çojnë drejtë shpëtimit, derisa ato nuk mund të jenë rezultat i veprave që çojnë në shkatërrim. Nëse dikush thotë se kjo mund të ndodh duke u mbështetur në gjerësinë e faljes së Allahut të lartësuar, mëshirën, fisnikërinë dhe mirëbërjen, si dhe në atë që mëshira e Tij i paraprinë zemërimit të Tij, si dhe në atë që Ai nuk ka dobi nga dënimi dhe dëmi i shkatërrimit, përgjigja në këtë është: Ky konstatim është i saktë.
Allahu bile është sipër gjithçkaje që keni thënë për bujarinë e Tij, mëshirën dhe faljen, por Ai të gjitha i vendos në vend të duhur. Ai shquhet me urtësinë, fuqinë, rreptësinë. Ai në mënyrë të duhur do të dënoj ata që e meritojnë dënimin. Sikur të ishte e mjaftueshme të thirreshim në vetitë e Tij të lartësuara dhe emrat e Tij të bukur, atëherë mëkatarët dhe të përulurit do të ishin të barabartë, besimtarët dhe mosbesimtarët, miqtë e Tij dhe armiqtë.
Mëkatarit – kundërvajtësit nuk do t’i shërbejnë këto veti të Allahut sepse e ka merituar zemërimin e Tij, hidhërimin dhe mallkimin. Ka bërë kundërvajtje dhe i ka shkelur ndalesat. Optimizmi dhe mendimi i bukur do të jenë të dobishëm vetëm për atë që pendohet dhe heqë dorë nga mëkatet si dhe atë që veprat e këqija i ka shndërruar në të mira dhe pjesën tjetër të jetës ia ka përkushtuar së mirës dhe përulësisë. Vetëm në një rast të tillë ai mund të jetë optimist, e gjithçka tjetër është vetëmashtrim, Allahu na ndihmoftë.
Lexues, mos mendo që ky kapitull është tepër i gjatë. Dobia e tij është e shumanshme. Nuk është e njëjtë të jesh optimist dhe të ushqesh shpresa të rrejshme në faljen e Allahut.
I Lartëmadhërishmi thotë:
“Ata të cilët besuan, ata që u shpërngulën dhe luftuan në rrugën e Allahut, ata meritojnë të shpresojnë në mëshirën e Tij…”
Këtu, vetëm këtij grupimi i kishte dhënë të drejtë të shpresoj në mëshirën e Allahut. Mandej thotë:
“Pastaj Zoti yt, atyre që pasi u torturuan, migruan, mandej luftuan dhe qëndruan, si dhe pas të gjitha këtyre vuajtjeve, s’ka dyshim se Zoti yt atyre do t’ua falë dhe do t’i mëshirojë…”
Këtu i Lartëmadhërishmi na e bën me dije për kushtet e faljes dhe të mëshirës. I dituri shpreson me të drejtë, ndërsa i padituri kultivon shpresa të kota.